راهنمای نگارش مقاله برای کنفرانس پزشکی، بهداشت و تغذیه
اگر قصد دارید در رویدادی مانند کنفرانس بین المللی علوم پزشکی، بهداشت و تغذیه مقاله ارسال کنید، فقط داشتن یک پژوهش خوب کافی نیست؛ نحوه نگارش و ارائه یافتهها به اندازه خودِ پژوهش اهمیت دارد. داور ابتدا مقاله شما را میخواند، نه سابقه شما را؛ بنابراین ساختار، شفافیت و انسجام متن نقش مستقیم در پذیرش یا رد شدن مقاله دارد.
این راهنما به شما کمک میکند مقالهای استاندارد و حرفهای برای کنفرانس پزشکی آماده کنید؛ چه مقاله شما در حوزه علوم پایه و بالینی باشد، چه در حوزه بهداشت عمومی یا تغذیه و رژیمدرمانی. گامبهگام از انتخاب عنوان تا نگارش بحث و نتیجهگیری را مرور میکنیم.
در این راهنما چه میآموزید؟
- آشنایی با انتظار داوران در کنفرانس علوم پزشکی و سلامت
- ساختار استاندارد مقاله کنفرانسی برای علوم پزشکی، بهداشت و تغذیه
- نکات ویژه نگارش برای مقالات بالینی، بهداشت محیط و حرفهای و تغذیه بالینی
- چکلیست نهایی قبل از ارسال مقاله در سامانه
- معرفی لینکهای مهم سایت برای قالب، ثبت نام و تاریخهای کلیدی
قبل از شروع نگارش؛ کنفرانس، محور و مخاطب مقاله را دقیق بشناسید
اولین قدم برای نگارش مقاله موفق، شناخت درست رویدادی است که مقاله را به آن میفرستید. پیشنهاد میشود پیش از هر چیز، صفحه معرفی کنفرانس و سپس محورهای کنفرانس را با دقت مطالعه کنید. این کار کمک میکند تشخیص دهید مقاله شما در کدام محور قرار میگیرد و مخاطب اصلی آن چه کسانی هستند.
این رویداد فقط یک گردهمایی محدود نیست؛ از منظر علمی میتوان آن را همزمان یک کنفرانس بهداشت برای متخصصان سلامت عمومی، یک رویداد پررنگ در حوزه تغذیه برای رژیمدرمانگران و نیز بستر ارائه دستاوردهای علوم پایه و بالینی دانست. پس لازم است هنگام نگارش، همیشه در ذهن داشته باشید مقاله را برای چه طیفی از متخصصان مینویسید.
همچنین حتماً صفحه تاریخهای مهم کنفرانس را ببینید تا بدانید تا چه زمانی فرصت نگارش، بازبینی و ارسال مقاله دارید. برنامهریزی زمانی درست، اجازه میدهد مقاله را با دقت و بدون شتابزدگی آماده کنید.
ساختار استاندارد مقاله برای کنفرانس علوم پزشکی، بهداشت و تغذیه
اگرچه جزئیات ساختار در صفحه قالب مقاله کنفرانس توضیح داده شده، اما در این بخش با مهمترین اجزای یک مقاله کنفرانسی استاندارد آشنا میشوید. رعایت دقیق این ساختار، اولین امتیاز مثبت مقاله شما نزد داوران خواهد بود.
۱. عنوان مقاله (Title)
عنوان باید کوتاه، دقیق و گویا باشد؛ از کلیگویی پرهیز کنید و تلاش کنید نوع مطالعه، متغیر اصلی و جمعیت هدف تا حد امکان در عنوان مشخص باشد. عناوینی شبیه «بررسی اثر مداخله آموزشی X بر آگاهی بیماران دیابتی در شهر Y» برای همایش سلامت و بهداشت بسیار شفافتر از عناوین مبهم و عمومی است.
۲. نام و وابستگی نویسندگان
نام همه نویسندگان، ترتیب مشارکت، وابستگی سازمانی (دانشکده، دانشگاه، مرکز درمانی یا پژوهشی) و مشخصات نویسنده مسئول (ایمیل، شماره تماس) باید مطابق راهنما درج شود. از درج نام افرادی که عملاً در پژوهش نقشی نداشتهاند خودداری کنید.
۳. چکیده (Abstract)
چکیده، ویترین مقاله شماست و بسیاری از داوران و شرکتکنندگان ابتدا آن را میخوانند. بهتر است ساختار چکیده شامل چهار بخش هدف، روش، نتایج و نتیجهگیری باشد. حجم چکیده را مطابق قالب کنفرانس تنظیم کنید (معمولاً ۲۵۰ تا ۳۰۰ کلمه).
۴. واژگان کلیدی (Keywords)
معمولاً بین ۳ تا ۵ واژه کلیدی انتخاب میشود. از انتخاب واژههای بسیار عمومی پرهیز کنید و سعی کنید نام بیماری، نوع مداخله، گروه هدف یا روش اصلی کار را در بین واژگان بیاورید تا مقاله در پایگاههای نمایهسازی راحتتر قابل جستجو باشد.
۵. مقدمه و بیان مسئله
در مقدمه، اهمیت موضوع، وضعیت موجود، شکاف دانشی و هدف پژوهش را به صورت منطقی و با استناد به منابع معتبر توضیح دهید. لزومی ندارد همه کتابها و مقالات این حوزه را فهرست کنید؛ مهم این است که به خواننده نشان دهید چرا این مطالعه لازم بوده است.
۶. مواد و روشها (Methods)
نوع مطالعه، محل و زمان انجام، جامعه و نمونه، معیارهای ورود و خروج، ابزار جمعآوری داده، مداخلات انجام شده و روش تحلیل آماری باید به زبان ساده، دقیق و قابل تکرار نوشته شود. در مطالعات بالینی، ذکر کد اخلاق و نحوه اخذ رضایت آگاهانه ضروری است.
۷. نتایج (Results)
نتایج را با جدول و نمودارهای خوانا و حداقل متن توضیحی ارائه کنید. از تکرار اعداد جداول در متن خودداری کنید و فقط بر مهمترین یافتهها تأکید نمایید. مطمئن شوید تعداد نمونهها، آزمونهای آماری و سطح معنیداری (p-value) بهدرستی گزارش شدهاند.
۸. بحث و نتیجهگیری (Discussion & Conclusion)
در بحث، نتایج خود را با یافتههای مطالعات مشابه مقایسه کنید، علت تفاوتها را توضیح دهید و پیام کاربردی نتایج را برای نظام سلامت، بالین یا جامعه بیان نمایید. در نتیجهگیری، پرهیز کنید از ادعاهای بزرگتر از یافتهها؛ واضح، کوتاه و واقعبین باشید.
۹. منابع (References)
منابع را براساس سبک رفرنسنویسی اعلام شده در قالب کنفرانس (مثلاً Vancouver یا APA) مرتب کنید. بهروز بودن منابع (بهویژه در پنج سال اخیر) امتیاز مهمی برای داور محسوب میشود.
نکات نگارشی ویژه برای مقالات بالینی، بهداشت و تغذیه
هرچند اصول کلی نگارش مقاله در همه رشتهها مشابه است، اما در حوزههای مختلف علوم پزشکی، بهداشت و تغذیه نکات ظریفی وجود دارد که توجه به آنها میتواند مقاله شما را برای داوران جذابتر کند.
۱. مقالات بالینی در پزشکی و تخصصهای مختلف
در مقالات بالینی، شفافیت در تعریف جمعیت هدف، معیارهای ورود و خروج بیمار، پروتکل مداخله و پیگیری بیماران بسیار مهم است. اگر پیشتر تجربه شرکت در کنفرانس های علوم پزشکی یا مجامع تخصصی مشابه را داشتهاید، سعی کنید ساختار مقالات موفق آن رویدادها را الگو قرار دهید؛ بهویژه توجه کنید که چگونه در بحث به محدودیتهای مطالعه و قدرت تعمیم نتایج اشاره شده است.
۲. مقالات حوزه بهداشت، ایمنی و سلامت شغلی
در حوزه بهداشت محیط، بهداشت حرفهای و سلامت کار، تمرکز مقاله باید بر شناسایی عوامل خطر، اندازهگیری مواجهه، مداخلات کنترلی و پیامدهای سلامت شاغلان یا جامعه باشد. ساختار مقالاتی که برای کنفرانس های ایمنی و بهداشت ارسال میشوند معمولاً بر روی روشهای نمونهبرداری، استانداردهای ملی و بینالمللی، و تحلیل ریسک دقیقاً تأکید دارد. در بحث، حتماً نتایج خود را با حدود مجاز مواجهه و استانداردهای مرتبط مقایسه کنید تا اهمیت عملی پژوهش مشخص شود.
از آنجا که این رویداد برای متخصصان سلامت جامعه نیز اهمیت دارد، میتوانید مقاله خود را طوری بنویسید که هم برای فضای دانشگاهی و هم برای سیاستگذاران یک همایش سلامت و بهداشت قابل استفاده باشد؛ یعنی علاوه بر تحلیل علمی، پیامهای روشن سیاستی و اجرایی نیز در متن بگنجانید.
۳. مقالات تغذیه، رژیمدرمانی و صنایع غذایی
در بخش تغذیه و صنایع غذایی، دقت در تعریف الگوهای غذایی، ابزارهای ارزیابی دریافت (FFQ، 24h recall و…) و کنترل عوامل مخدوشکننده اهمیت ویژهای دارد. اگر در حوزه تغذیه بالینی کار میکنید و پیشتر در رویدادهایی مانند کنگره تغذیه بالینی شرکت کردهاید، احتمالاً با این انتظار آشنا هستید که شاخصهای بالینی (مثل HbA1c، پروفایل لیپید، BMI و…) بهصورت دقیق و مقایسهای گزارش شوند.
از سوی دیگر، موضوعات مربوط به الگوی تغذیه سالم، برچسبگذاری مواد غذایی، سبد خانوار و آگاهی تغذیهای مخاطبان، برای مخاطبان همایش غذای سالم جذاب است. در این نوع مقالات، چگونگی طراحی ابزار سنجش (پرسشنامه معتبر)، روش نمونهگیری و تحلیل آماری باید بهخوبی توضیح داده شود.
اگر موضوع شما پیوند مستقیمی بین تغذیه و پیامدهای سلامت برقرار میکند، میتوانید آن را در قالب مقالهای تنظیم کنید که بهراحتی در سطح کنگره تغذیه و سلامت نیز قابل ارائه باشد؛ یعنی هم از نظر تغذیهای دقیق باشد و هم پیام بالینی و بهداشتی واضحی برای تیم درمان و سیاستگذاران سلامت ارائه کند.
در مقالاتی که مستقیماً به ترجمه یافتههای پژوهشی به سمت بالین و راهنماهای بالینی میپردازند، میتوانید رویکرد خود را نزدیک به آنچه در یک کنفرانس تغذیه تخصصی انتظار میرود تنظیم کنید؛ یعنی در کنار نتایج آماری، پیشنهادهای مشخصی برای برنامهریزی رژیم غذایی بیماران یا مداخلات تغذیهای در سطح جامعه ارائه دهید.
چکلیست نهایی قبل از ارسال مقاله
قبل از اینکه مقاله را در سامانه کنفرانس بارگذاری کنید، پیشنهاد میشود با یک چکلیست ساده، کیفیت نگارشی و شکلی آن را بررسی کنید:
- آیا عنوان، نوع مطالعه و جمعیت هدف را بهخوبی نشان میدهد؟
- آیا چکیده ساختارمند، دقیق و مطابق محدودیت کلمات است؟
- آیا مقاله دقیقاً بر اساس قالب مقاله کنفرانس تنظیم شده است؟
- آیا در متن، همه مخففها حداقل یک بار بهصورت کامل تعریف شدهاند؟
- آیا جداول و نمودارها عنوان، شماره و واحدهای اندازهگیری مشخص دارند؟
- آیا منابع بر اساس سبک رفرنسنویسی اعلامشده مرتب شدهاند؟
- آیا از نظر اخلاق پژوهش (کد اخلاق، رضایت آگاهانه، محرمانگی دادهها) شفافسازی کردهاید؟
- آیا مقاله را یکبار از دید یک داور بیطرف مرور کردهاید و خطاهای نگارشی را اصلاح نمودهاید؟
مرور مقاله توسط یکی از همکاران یا استاد راهنما قبل از ارسال، میتواند بسیاری از خطاهای کوچک ولی تأثیرگذار در داوری را برطرف کند.
ثبت نام، ارسال مقاله و پیگیری داوری
پس از آماده شدن نسخه نهایی مقاله، از طریق صفحه ثبت نام و ارسال مقاله وارد سامانه شوید، حساب کاربری بسازید و اطلاعات نویسنده مسئول و مقاله را وارد کنید. اگر اولین بار است در چنین رویدادی شرکت میکنید، خواندن دقیق صفحه راهنمای ثبت نام و ورود به کنفرانس بسیار کمککننده خواهد بود.
پس از بارگذاری مقاله، در بازه زمانی تعیینشده در جدول تاریخهای مهم کنفرانس نتیجه داوری از طریق ایمیل و پنل کاربری به شما اطلاع داده میشود. در صورت پذیرش، با توجه به اطلاعات صفحه هزینه ثبت نام در کنفرانس فرایند مالی را تکمیل کنید و برای ارائه شفاهی، پوستر یا آنلاین آماده شوید.
برای پژوهشگرانی که نیاز فوری به مدرک پذیرش دارند (مثلاً برای ارتقا، اپلای یا مصاحبه دکتری)، امکان دریافت گواهینامه پذیرش زود هنگام در نظر گرفته شده است؛ کافی است پس از پذیرش و انجام مراحل ثبت نام، درخواست خود را طبق دستورالعمل اعلامشده در سایت ثبت کنید.
این کنفرانس را در برنامه علمی سالانه خود جدی بگیرید
رویدادهایی از این دست، در کنار سایر کنگره علوم پزشکی و سلامت کشور، فرصتی برای دیده شدن دستاوردهای پژوهشی شما و همچنین ایجاد شبکههای همکاری جدید میان دانشگاه، بیمارستان، مراکز بهداشتی و صنعت فراهم میکنند. اگر تا امروز در چنین کنفرانسی مقاله ارائه نکردهاید، شروع با یک مقاله کنفرانسی میتواند گام اول خوبی برای ورود جدیتر به فضای پژوهش و انتشار باشد.
اگر پرسشی درباره نگارش مقاله، ثبت نام یا شرایط ارائه دارید، میتوانید از طریق صفحه ارتباط با کنفرانس با دبیرخانه در تماس باشید. از همین امروز، عنوان مقاله را مشخص کنید، ساختار متن را بر اساس قالب کنفرانس بچینید و نگارش را آغاز کنید تا با خیال آسوده در موعد مقرر، مقالهای حرفهای و بدون نقص ارسال نمایید.
با رعایت این اصول، مقاله شما نهتنها برای این رویداد، بلکه برای سایر کنفرانس های علوم پزشکی و نیز رویدادهای تخصصی مانند کنگره تغذیه و سلامت یا دیگر همایشهای حوزه سلامت قابل استفاده خواهد بود و مسیر انتشارهای بعدی (مجلات علمی، کنگرههای بینالمللی و…) را هموارتر میکند.
از طرف دیگر، اگر تمرکز کار شما بر توسعه برنامههای ارتقای سلامت، تغذیه سالم یا اصلاح الگوی تغذیه در سطح جامعه است، میتوانید این مقاله را بهگونهای آماده کنید که برای رویدادهایی در سطح همایش غذای سالم نیز مناسب باشد و بهعنوان پلی میان پژوهش دانشگاهی و سیاستگذاری سلامت عمل کند.
دریافت گواهینامه زودهنگام
اگر در یکی از حوزههای علوم پزشکی، بهداشت و تغذیه مقالهای علمی تهیه کردهاید، هماکنون میتوانید آن را از طریق فرم زیر به کنفرانس ارسال کنید. مقالات پس از بررسی اولیه در حداکثر 3 روز کاری، میتوانند گواهی زودهنگام پذیرش دریافت کرده و برای ارتقاء رزومه علمی، مصاحبه دکتری و دیگر فرصتهای پژوهشی مورد استفاده قرار گیرند. این بررسی و گواهی اعطا شده هیچگونه هزینه اضافه ای ندارد.
سوالات متداول درباره نگارش مقاله برای کنفرانس پزشکی، بهداشت و تغذیه
هنگام آمادهسازی مقاله برای کنفرانس پزشکی و رویدادهای مرتبط با بهداشت و تغذیه، معمولاً سوالهای تکراری زیادی درباره ساختار، حجم، نوع مطالعه و نحوه ارسال مقاله پیش میآید. در این بخش، رایجترین پرسشها را همراه با پاسخهای کوتاه و کاربردی مرور میکنیم.
۱. چه تفاوتی بین مقاله کنفرانسی و مقاله مجلهای در حوزه علوم پزشکی وجود دارد؟
مقاله کنفرانسی معمولاً کوتاهتر، فشردهتر و متمرکز بر مهمترین نتایج پژوهش است؛ در حالی که مقاله مجلهای با جزئیات بیشتری به روشها، پیشینه پژوهش و تحلیل نتایج میپردازد. در مقاله برای کنفرانس علوم پزشکی لازم نیست همه جزئیات یک طرح گسترده را بیاورید؛ بلکه میتوانید یک بخش یا فاز مهم پژوهش را به صورت خلاصه و ساختارمند ارائه کنید.
۲. حجم استاندارد مقاله کنفرانسی چقدر است و چند صفحه باید باشد؟
حجم مقاله به دستورالعمل هر کنفرانس بستگی دارد، اما معمولاً بین ۴ تا ۱۰ صفحه (همراه با جداول و منابع) است. در قالب مقاله کنفرانس حداکثر و حداقل تعداد صفحات مشخص میشود. توصیه میشود حتیالامکان در میانه این بازه بمانید تا متن شما نه خیلی کوتاه و ناقص باشد و نه آنقدر طولانی که داور را خسته کند.
۳. چکیده مقاله برای کنفرانس بهداشت و تغذیه چگونه نوشته شود؟
یک چکیده مناسب شامل چهار بخش هدف، روش، نتایج و نتیجهگیری است. در حوزه بهداشت و تغذیه بهتر است در همان چکیده، جمعیت هدف، نوع مداخله یا متغیر اصلی و مهمترین یافتهها را بهطور شفاف ذکر کنید. از آوردن توضیحات تئوریک طولانی در چکیده خودداری کنید و به اعداد کلیدی (مثل درصدها، میانگینها و سطح معنیداری) اشاره کوتاه داشته باشید.
۴. آیا میتوان یک مقاله را همزمان برای مجله و کنفرانس ارسال کرد؟
ارسال همزمان یک متن کاملاً مشابه به چند محل (کنفرانس و مجله) از نظر اخلاق پژوهش پذیرفته نیست. اما میتوانید بر اساس یک طرح پژوهشی، دو خروجی متفاوت تهیه کنید؛ مثلاً نسخه کوتاهتر و خلاصهتر برای کنفرانس و نسخه کاملتر برای مجله علمی. مهم این است که متنها عیناً تکراری نباشند و سیاستهای هر مجله یا کنفرانس را رعایت کنید.
۵. برای مقالات حوزه ایمنی، بهداشت محیط و بهداشت حرفهای باید روی چه بخشهایی بیشتر تأکید شود؟
در مقالاتی که برای کنفرانس های ایمنی و بهداشت مناسب هستند، توصیف دقیق محیط کار یا جامعه مورد مطالعه، روش نمونهگیری، نحوه اندازهگیری مواجهه، استانداردهای ملی و بینالمللی مورد استفاده و تحلیل ریسک اهمیت ویژهای دارد. در بخش بحث نیز باید نتایج را با حدود مجاز مواجهه و راهنماهای موجود مقایسه کنید تا پیام کاربردی پژوهش برای مدیران و متولیان ایمنی روشنتر شود.
۶. در مقالات تغذیه بالینی بهتر است چه شاخصهایی گزارش شود؟
در مقالاتی که شبیه مقالات ارائهشده در کنگره تغذیه بالینی هستند، گزارش شاخصهای بالینی و آزمایشگاهی مرتبط با مداخله تغذیهای اهمیت زیادی دارد؛ مثل BMI، شاخصهای ترکیب بدن، پروفایل لیپید، قند خون ناشتا، HbA1c، فشار خون یا مارکرهای التهابی. در روش کار، نحوه محاسبه نیاز انرژی و طراحی رژیم، مدت مداخله و پیگیری بیماران را بهطور دقیق بنویسید.
۷. چند نویسنده میتوانند در یک مقاله کنفرانسی در حوزه علوم پزشکی مشارکت داشته باشند؟
محدودیت خاصی برای تعداد نویسندگان وجود ندارد، اما باید نام افرادی در مقاله ذکر شود که واقعاً در طراحی، اجرا، تحلیل یا نگارش نقش داشتهاند. وجود تیمی متشکل از پژوهشگران بالینی، متخصصان آمار، کارشناسان بهداشت یا تغذیه، برای یک مقاله ارسالشده به کنگره علوم پزشکی کاملاً طبیعی است؛ به شرطی که نقش هر فرد در روند پژوهش واقعی و قابل دفاع باشد.
۸. آیا استفاده از نرمافزارهای مدیریت رفرنس مثل EndNote یا Mendeley ضروری است؟
اجباری نیست، اما بسیار توصیه میشود. این نرمافزارها به شما کمک میکنند منابع را بر اساس فرمت مورد نیاز کنفرانس مرتب کنید، در متن بهدرستی استناد بدهید و در صورت نیاز، سبک رفرنسنویسی را بهسرعت تغییر دهید. در مقالات پزشکی و بهداشت که معمولاً تعداد منابع زیاد است، استفاده از این ابزارها احتمال خطا در استناد را بهطور چشمگیری کاهش میدهد.
۹. میتوان از پایاننامه یا طرح تحقیقاتی، چند مقاله کنفرانسی جداگانه استخراج کرد؟
اگر پایاننامه یا طرح شما چند هدف یا فاز مستقل داشته باشد، میتوان بر اساس هر بخش یک مقاله کنفرانسی مجزا نوشت؛ اما باید دقت کنید که تکرار عینی متن (بهویژه در نتایج) بین مقالات مختلف اتفاق نیفتد. همچنین هر مقاله باید پرسش و پیام علمی مشخص خود را داشته باشد و صرفاً نسخه تکراری دیگری از همان دادهها نباشد.
۱۰. آیا مقالات مروری هم در کنفرانس پزشکی، بهداشت و تغذیه پذیرفته میشوند؟
بله، در بسیاری از رویدادهای علمی، مقالات مروری روایتی یا نظاممند نیز پذیرفته میشوند؛ بهخصوص اگر روی موضوعهای روز مانند بیماریهای غیرواگیر، سبک زندگی سالم، غذای سالم یا فناوریهای نوین تشخیص و درمان متمرکز باشند. برای نزدیک شدن به استانداردهای رویدادهایی مثل همایش غذای سالم یا کنفرانسهای ارتقای سلامت، در مقالات مروری بهتر است علاوه بر جمعبندی، شکافهای پژوهشی و پیشنهادهای اجرایی را نیز بهطور شفاف مطرح کنید.
۱۱. آیا لازم است مقاله ترجمهشده را هم بتوان برای کنفرانس ارسال کرد؟
به طور کلی، کنفرانسها به دنبال مقالات اصیل هستند، نه صرفاً ترجمه یک مقاله خارجی. اما میتوانید ایده یا روش یک مطالعه خارجی را در شرایط بومی بازطراحی و اجرا کنید و نتایج جدید بهدستآمده را گزارش نمایید. ترجمه صرف یک مقاله خارجی بدون تولید داده جدید معمولاً بهعنوان مقاله کنفرانسی پذیرفته نمیشود.
۱۲. اگر در ساختار مقاله مطمئن نباشم، از کجا شروع کنم و چه کنم؟
بهترین کار این است که ابتدا فایل نمونه موجود در صفحه «قالب مقاله کنفرانس» را دانلود کرده و همان فایل را مبنا قرار دهید. سپس یکی از مقالات منتشرشده یا ارائهشده در رویدادهایی مشابه کنفرانس بهداشت و تغذیه را مطالعه کنید تا با لحن و ساختار رایج آشنا شوید. در نهایت، پیش از ارسال مقاله، از استاد راهنما یا یک همکار باتجربه بخواهید نسخه نهایی را مرور و ایرادات احتمالی را گوشزد کند.
